IMPLANT ŚLIMAKOWY
"Implant Nadziei"
Wprowadzenie w naszym kraju w połowie 1992r. wszczepów ślimakowych do leczenia całkowitej głuchoty, stworzyło nadzieję dla wielu ludzi niesłyszących.
Powstał program diagnostyczno -leczniczo- rehabilitacyjny pod nazwą "Implant Nadziei".
Program ten był podstawą organizacji nowoczesnego zaplecza medycznego, które może obsłużyć kilka tysięcy pacjentów rocznie.
W Polsce główne ośrodki to Instytut Fizjologii i Patologii Słuchu w Warszawie - Kajetany i prof. Henryk Skarżyński oraz Klinika Laryngologii i Onkologii Laryngologicznej Akademii Medycznej w Poznaniu i prof. Witold Szyfter.
Podobne operacje przeprowadza się również we Wrocławiu, ale na mniejszą skalę.
Co to jest WSZCZEP ŚLIMAKOWY?
Wszczep ślimakowy to rodzaj elektronicznej protezy słuchowej, jednak działający na zasadzie innej niż klasyczny aparat słuchowy.
Aparat Słuchowy - wzmacnia dźwięki, jak tuba czy wzmacniacz radiowy.
Wszczep ślimakowy - to urządzenie, które zamienia dźwięki na impulsy prądu elektrycznego i dostarcza je w pobliże zakończeń nerwu słuchowego.
Nerw i pozostała część drogi słuchowej przewodzi te impulsy dalej do mózgu, do ośrodków centralnych, gdzie zostają odebrane jako wrażenia słuchowe.
Tak więc wszczep ślimakowy doprowadza słabe impulsy prądu blisko zakończeń nerwu słuchowego .Prąd elektryczny aktywizuje nerw słuchowy i sygnał zostaje doprowadzony do mózgu.
Wszczep ślimakowy pełni więc rolę analogiczną do komórek rzęsatych.
Przetwarza dźwięki w prąd elektryczny i doprowadza do pobudzenie nerwu słuchowego.
Nie jest to jednak równoznaczne z normalnym słyszeniem.
BUDOWA IMPLANTU ŚLIMAKOWEGO
Wszczep ślimakowy składa się z dwóch części.
Części wewnętrznej - która jest implantowana osobie niesłyszącej:
- cewka odbiorcza
- elektrody
Cewka odbiorcza - dekoduje sygnał i przesyła go do elektrod;
Elektrody - pobudzają nerw słuchowy, który przenosi bodźce elektryczne dalej i w ośrodkach centralnych powstają wrażenia słuchowe;
Części zewnętrznej - która przyjmuje i przetwarza fale dźwiękowe w sygnały elektryczne:
- mikrofon
- procesor mowy
- cewka nadawcza
Mikrofon - odbiera dźwięki, zamienia je w sygnały elektryczne i doprowadza przewodem do procesora;
Procesor mowy - koduje i przesyła do cewki nadawczej;
Cewka nadawcza - przekazuje do cewki odbiorczej sygnał za pomocą fal radiowych;
Cewka zewnętrzna (nadawcza) musi być umieszczona dokładnie nad cewką odbiorczą (wewnętrzną) za pomocą magnesu. Jeżeli będzie przesunięta to wówczas sygnał jest słabszy lub zanika zupełnie.
DLA KOGO JEST IMPLANT ŚLIMAKOWY?
Kandydatów do operacji wszczepienia implantu ślimakowego kwalifikują specjalistyczne ośrodki realizujące programy leczenia głuchoty metodą wszczepów ślimakowych.
Tak naprawdę podstawowym i pierwszym wskazaniem do zastosowania systemu implantu ślimakowego jest brak korzyści z właściwie dobranego aparatu słuchowego i brak oczekiwanych wyników prowadzonej rehabilitacji.
Jeżeli mamy pewność, że aparat jest dla nas najlepszy, solidnie pracujemy według wskazań rehabilitantów i nie ma efektów, to warto udać się po opinię specjalistów z ośrodka.
Określą oni, czy system implantu ślimakowego jest odpowiednim rozwiązaniem i czy do oczekiwane efekty.
Proces leczenia metodą wszczepów ślimakowych składa się z trzech nierozłącznych etapów: - kwalifikacji;
- operacji;
- opieki pooperacyjnej;
KWALIFIKACJA
Każdy kandydat jest rozpatrywany indywidualnie.
Nie ma jednoznacznego przepisu na to, czy ktoś się kwalifikuje czy nie.
Pierwsze podejście do kwalifikacji to etap obserwacji kandydata w celu zweryfikowania korzyści, jakie uzyskuje przy pomocy swoich aparatów słuchowych i procesu rehabilitacji słuchu i mowy.
Ten etap trwa około 6 miesięcy(więc nie należy zwlekać ze zgłoszeniem się do ośrodka).
Zespół ocenia przyczyny braku efektów:
czy aparaty nie dają korzyści...
czy zaniedbano rehabilitację...
Po tym okresie następuje 2-3 dniowy pobyt w szpitalu w celu przeprowadzenia badań diagnostycznych:
audiologicznych - trzeba mieć pewność, że dziecko nie słyszy, a nie są to inne przyczyny braku rozwoju mowy lub reakcji na dźwięk, np. autyzm;
ocena laryngologiczno- foniatryczna -czy prawidłowo funkcjonują narządy mowy, czy są zdrowe uszy, ocena funkcjonowania narządu równowagi, wybór ucha do implantu - wybieramy to ucho, w którym narząd równowagi gorzej funkcjonuje;
ocena radiologiczna - czy nie ma wad rozwojowych, czy ślimak jest drożny;
ocena logopedyczna - ocena rozwoju mowy, motywacji do pracy, przebiegu dotychczasowej rehabilitacji;
ocena psychologiczna - wykluczenie upośledzenia umysłowego, stanów depresyjnych, ocena oczekiwań, środowiska, postaw rodzicielskich;
inne - w zależności od potrzeb ( n p. kardiologiczna);
Decyzja o ostatecznym zakwalifikowaniu lub odrzuceniu do operacji jest zawsze podejmowana przez zespół specjalistów i oparta na kompleksowej ocenie klinicznej oraz na świadomości o konieczności podjęcia długotrwałej i żmudnej rehabilitacji słuchu i mowy.
Należy wyłonić tych, którym implant może przynieść oczekiwaną korzyść.
OPERACJA
Sam zabieg operacyjny trwa około 3 godzin.
Przeprowadzany jest w pełnej narkozie.
Podczas operacji chirurg umieszcza we właściwym miejscu część wewnętrzną implantu oraz wprowadza elektrody do ślimaka.
Wymaga to ogolenia głowy i nacięcia za uchem.
Po 10 dniach zdejmuje się szwy.
Pobyt w szpitalu trwa 3 - 5 dni.
Bezpośrednio po operacji pacjent nie słyszy.
Pierwsze dźwięki usłyszy dopiero po otrzymaniu i ustawieniu procesora mowy - czyli części zewnętrznej implantu.
OPIEKA POOPERACYJNA
Mniej więcej 4 - 6 tygodni po operacji, kiedy rana się zagoi, ustąpi obrzęk można dopasować procesor mowy i rozpocząć rehabilitację.
W tym celu pacjent przebywa w ośrodku.
Wykonuje się tam:
dopasowanie procesora mowy tak, aby dźwięki z otoczenia były przetwarzane przez implant i wywoływały wrażenia dźwiękowe.
Ustawia się każdą elektrodę osobno, na zasadzie BODZIEC> REAKCJA i tak, aby zabezpieczyć przed dyskomfortem słyszenia lub bólem;
testy audiologiczne - u pacjenta z implantem prawidłowy audiogram kształtować się powinien na poziomie 30 - 45 dB i być równy na wszystkich częstotliwościach;
zapoznanie pacjenta lub jego rodziców z obsługą procesora mowy;
trening słuchowy - codziennie z logopedą;
konsultacje psychologiczne;
.....A POTEM TO JUŻ TYLKO REHABILITACJA.....REHABILITACJA......
Na rozwój mowy po wszczepie dziecko ma ok.5 lat.
Dlatego im wcześniej jest przeprowadzona operacja, tym lepsze są osiągane efekty.
Dziecko, bez względu na wiek implantowania, przechodzi wszystkie etapy rozwoju mowy.
To nie jest tak, że jak wszczep jest robiony w wieku 5 lat, to dziecko od razu będzie mówiło zdaniami.
Po miesiącu od podłączenia procesora mowy pojawia się reakcja na swoje imię, dzwonek telefonu, dzwonek do drzwi...
IMPLANT TO NARZĘDZIE DO SŁYSZENIA - RESZTA ZALEŻY OD REHABILITACJI!!!
Pierwsze efekty pracy (ciężkiej pracy!!!) widać dopiero po około 6 miesiącach.
Początkowo może być nawet regres. Pacjent musi się nauczyć słuchać w implancie.
Kontrola co 3 miesiące:
kontrola i ustawienie procesora mowy;
kontrola treningu słuchowego;
Najlepszy wiek dla dziecka na implantację to 1,5 rok życia.
Dziecko ma wtedy czas, żeby do 7 roku życia "dogonić" rówieśników.
Dziecko zaimplantowane do 1,5 - 2 roku życia, ma około 90% szans na prawidłowy rozwój i naukę w szkole ogólnodostępnej.
Potem te szanse maleją:
2 - 3 r.ż. - 70% - 50% szans;
powyżej 4r.ż. - 30% szans;
powyżej 7r.ż. - dziecko nie jest w stanie dogonić rówieśników;
Młodzież implantowana ma często trudności w akceptacji do środowiska i efekty są niezadowalające.
Istnieje naturalna bariera rozwoju anatomicznego, rozwoju mowy i komórek nerwowych, po którym implantowanie jest niecelowe.
Osoby dorosłe z głuchotą wrodzoną nie powinny być implantowane.
W wypadku zapalenia opon mózgowo - rdzeniowych i mózgu i utraty słuchu trzeba implantować natychmiast, ponieważ następuje skostnienie układu ślimakowego.
NIEPOWODZENIA
Każdy program obarczony jest błędem...ten również.
To nie jest program samych sukcesów, to również program niepowodzeń.
MOGĄ WYSTĄPIĆ:
powikłania chirurgiczne - bardzo rzadkie, np. porażenie nerwu twarzowego, martwica płata skórnego, alergia na znieczulenie;
nieużywanie implantu - około 10% pacjentów;
wypadki losowe - i tym samym brak rehabilitacji, implant nie wykorzystywany w sposób właściwy;
zbyt późne protezowanie;
OSOBY IMPLANTOWANE POWINNY UNIKAĆ:
silnych wyładowań atmosferycznych, przechodzenia pod liniami wysokiego napięcia;
nie wolno stosować badania rezonansem magnetycznym oraz naświetlań w okolicy implantu;
przy bramkach w sklepie lub lotnisku mogą się uruchomić wykrywacze metalu;
u osób dorosłych jest opóźniony czas reakcji o około pół sekundy (ważne i niebezpieczne i kierowców z implantem);
MOŻNA:
wykonywać bez ograniczeń zdjęcia rtg oraz tomografię komputerową;
uprawiać sporty - czasem ( do pływania ) należy zdjąć część zewnętrzną implantu;
używać telefonu stacjonarnego i komórkowego;
Polsce rodzi się około 2% niesłyszących dzieci.
Implantowano:
1994 - 2004 - 174dz. Średni wiek - 5,7 Wiek wykrycia wady słuchu - 3,5
2004 - 2007 - 151dz. Średni wiek - 4,3 Wiek wykrycia wady słuchu - 14 miesięcy
Materiały zebrała i opracowała:
surdopedagog Izabella Paprocka
