Dojrzałość szkolna według M. Kwiatowskiej to gotowość dziecka do rozpoczęcia nauki w szkole, która polega na gotowości dziecka do podjęcia nowych zadań, jak i na zdolności przystosowania się do nieznanego środowiska oraz ogólnie zmienionej sytuacji życiowej.
Na dojrzałość szkolną składają się:
1. dojrzałość emocjonalno-społeczna – to zdolność podporządkowania się wymaganiom szkoły, łatwość nawiązywania kontaktów z rówieśnikami, równowaga psychiczna., gotowość do współpracy w grupie, umiejętność przestrzegania obowiązujących reguł, odpowiednia motywacja do podejmowania aktywności zadaniowych, samodzielność w zakresie samoobsługi
2. dojrzałość umysłowa – to adekwatny do wieku zasób słownictwa i wiedzy o najbliższym otoczeniu, prawidłowo wykształcone procesy percepcyjne i myślowe, wyrobiona zdolność koncentracji uwagi, chęć do nauki pisania i czytania, umiejętność wypowiadania się na określony temat
Jak rozwijać sprawność umysłową?
kompetencje językowe
Przykładowe ćwiczenia na rozwijanie kompetencji językowych:
dokańczanie historyjek obrazkowych
zagadki słowne, definiowanie pojęć
opowiadanie treści obrazków, określanie zdarzeń przedstawionych na ilustracji, obrazku
klasyfikowanie przedmiotów do kategorii nadrzędnej
prowokowanie samorzutnych wypowiedzi dziecka w różnych sytuacjach życiowych
przewidywanie skutków i następstw (określanie zdarzeń jakie mogły nastąpić wcześniej lub później)
percepcja wzrokowa
Przykładowe ćwiczenia na usprawnianie percepcji wzrokowej:
odnajdowanie szczegółów różniących dwa obrazki
łączenie w pary identycznych obrazków
gry memo
puzzle
odgadywanie, który obrazek został schowany
dostrzeganie przedmiotów nie pasujących do całości
percepcja słuchowa
Przykładowe ćwiczenia na usprawnianie percepcji słuchowej:
różnicowanie dźwięków wydawanych przez różne przedmioty (np. gwizdek, telefon)
wystukiwanie rytmów za pomocą instrumentów
liczenie głosek, sylab w słowach
tworzenie słów zaczynających się na określoną literę
zabawa w rymy
operacje myślowe
Przykładowe ćwiczenia na rozwijanie operacji myślowych:
układanie i opowiadanie historyjek obrazkowych
nauka wiersz, piosenek na pamięć
wymyślanie własnych zakończeń bajek i opowiadań
powtarzanie ciągów słów, cyfr
3. dojrzałość motoryczna – to dobry stan zdrowia, odporność na choroby i zmęczenie, sprawność narządów zmysłów i narządów artykulacyjnych, równowaga nerwowa.
Jak rozwijać sprawność fizyczną?
sprawność motoryczna (motoryka duża)
Przykładowe ćwiczenia na rozwijanie sprawności motorycznej:
zabawy z piłką
podrzucanie i łapanie różnych przedmiotów (woreczki, piłeczki)
jazda na rowerze, hulajnodze
ćwiczenia rozmachowe, skakanie na dwóch
pokonywanie przeszkód
sprawność manualna (motoryka mała)
Przykładowe ćwiczenia na rozwijanie sprawności manualnej:
ćwiczenia paluszkowe
ugniatanie masy solnej, plasteliny, gliny, ciastoliny
malowanie całymi dłońmi dużych powierzchni
darcie gazet
wycinanie, klejenie
składanie papieru (np. origami)
nawlekanie, przewlekanie koralików
wiązanie sznurowadeł na kokardkę
sprawność grafomotoryczna
Przykładowe ćwiczenia na rozwijanie sprawności grafomotorycznej:
pogrubianie prostych wzorów, konturów
obrysowywanie szablonów
rysowanie szlaczków
rysowanie na polecenie na papierze w kratkę (np. trzy kratki do góry, jedna w prawo...)
kolorowanie rysunków
znajomość schematu ciała i orientacja w przestrzeni
Przykładowe ćwiczenia na utrwalanie schematu ciała i orientację w przestrzeni:
wskazywanie lewej i prawej strony ciała
podawanie lub ustawianie przedmiotów wg instrukcji rodzica
wskazywanie naprzemienne części ciała
zabawa w przemieszczanie się w przestrzeni (np. dwa kroki w przód, jeden w tył)
układanie przedmiotów w różnych miejscach w stosunku np. do krzesła
koordynacja wzrokowo- ruchowa
Przykładowe ćwiczenia usprawniające koordynację wzrokowo- ruchową:
łączenie punktów tak aby powstał rysunek
rysowanie po śladzie bez odrywania ręki
wodzenie palcem po wzorze (np. „leniwa ósemka")
zabawa w naśladowanie pozycji drugiej osoby lub postaci narysowanej na obrazku
odtwarzanie wzorów na materiałach np. kasza manna, mąka
przerysowywanie rysunków lub ich dokańczanie