Zgodnie z § 3 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 1 lutego 2013 r. w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych, w tym publicznych poradni specjalistycznych (tekst jednolity Dz. U. z 2023 r., poz. 2499) diagnozowanie dzieci i młodzieży jest prowadzone w celu określenia indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz indywidualnych możliwości psychofizycznych dzieci i młodzieży, wyjaśnienia mechanizmów ich funkcjonowania w odniesieniu do zgłaszanego problemu oraz wskazania sposobu rozwiązania tego problemu.

Efektem diagnozowania dzieci i młodzieży jest wydanie opinii lub orzeczenia o potrzebie: kształcenia specjalnego, zajęć rewalidacyjno-wychowawczych, indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego lub indywidualnego nauczania.

Orzeczenie jest dokumentem o charakterze administracyjnym wydawanym wyłącznie przez Zespół Orzekający w poradni publicznej, a szkoła ma obowiązek realizacji zaleceń w nim zawartych.

Opinia, którą mogą wydawać poradnie publiczne, jest dokumentem, który dotyczy różnych obszarów rozwoju dziecka i ma na celu wspieranie oraz udzielanie pomocy zgodnie ze zdiagnozowanym problemem z uwzględnieniem potrzeb i możliwości psychofizycznych osoby badanej.

Opinia zawiera diagnozę i stanowisko w sprawie, której dotyczy oraz wskazania dla nauczycieli i rodziców dotyczące pracy z dzieckiem. Placówka oświatowa ma obowiązek respektowania opinii poradni, co wynika z rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 22 lutego 2019 r. w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych (tekst jednolity Dz. U. z 2023 r., poz. 2572 z późn. zm.).
Zgodnie z § 21 ww. rozporządzenia wymagania edukacyjne dostosowuje się do indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych ucznia posiadającego m.in. opinię poradni psychologiczno-pedagogicznej – na podstawie tej opinii.